Νάξος: Η βασίλισσα των Κυκλάδων

Στο κέντρο των θαλάσσιων δρόμων του Αιγαίου, βρίσκεται η Νάξος, το μεγαλύτερο σε έκταση κυκλαδονήσι. Πεδιάδες, πανύψηλα βουνά και αμμώδεις παραλίες συνθέτουν ένα μαγευτικό, γεμάτο εναλλαγές τοπίο. Εύφορη, πλούσια σε ιστορία, γεμάτη μνημεία, με έθιμα, μουσική και γιορτές που οργανώνονται ανελλιπώς κάθε χρόνο, φιλόξενη, γεμάτη ευωδιές και γεύσεις. Η Νάξος είναι ένας θαυμαστός μικρόκοσμος που πάντα έχει κάτι νέο να ανακαλύψεις!

Η Χώρα, πρωτεύουσα του νησιού, έχει όλα τα χαρακτηριστικά κυκλαδίτικα στοιχεία καθώς και πολλά μνημεία διαφόρων χρονολογικών περιόδων. Η καρδιά της πόλης χτυπά στην Παλιά Χώρα, την καστροπολιτεία με τα καλντερίμια και το ενετικό κάστρο. Τα σπίτια με τα βενετσιάνικα οικόσημα που κοσμούν ακόμη και σήμερα τις εισόδους τους, τα στενά δρομάκια με τα στεγάδια, οι καθολικές εκκλησίες και οι οχυρώσεις δημιουργούν ένα μοναδικό ταίριασμα κυκλαδίτικης και μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής. Στο κέντρο του οικισμού του κάστρου βρίσκεται η πλατεία με την καθολική μητρόπολη και τα ερείπια πύργου. Δίπλα τους η σχολή των Ουρσουλίνων, η Καπέλλα Καζάτζα και η Εμπορική σχολή όπου φοίτησε για ένα χρόνο και ο Νίκος Καζαντζάκης. Στο κτίριο αυτό στεγάζεται σήμερα το αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου, με πλούσια ευρήματα από τους Νεότερους Νεολιθικούς μέχρι τους Παλαιοχριστιανικούς Χρόνους, ενώ την παράσταση κλέβει η εξαιρετική συλλογή των κυκλαδικών ειδωλίων.

Έμβλημα» του νησιού και η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κανείς με το πλοίο μόλις μπει στο λιμάνι της Νάξου είναι η Πορτάρα. Στέκεται ψηλά στη νησίδα Παλάτια, που σήμερα είναι ενωμένη με τη Χώρα. Είναι η γιγαντιαία, μαρμάρινη πύλη ναού, αφιερωμένου στον Απόλλωνα, που κτίστηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα. Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση, ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη φεύγοντας από την Κρήτη και από εδώ την απήγαγε ο Διόνυσος με την ακολουθία του. Η θέα του ηλιοβασιλέματος από την Πορτάρα αποτελεί ανεπανάληπτη εμπειρία!

Οικισμοί

Η Απείρανθος, γνωστή και ως το «μαρμάρινο χωριό» θεωρείται το αυθεντικότερο χωριό της Νάξου και από τους ωραιότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας, καθώς διατηρεί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, σχεδόν ανέπαφο, από την εποχή της Ενετοκρατίας. Ο ορεινός οικισμός, στους πρόποδες του βουνού Φανάρι, είναι ανεπτυγμένος γύρω από δύο Πύργους. Οι τέχνες και τα γράμματα αποτελούν την κύρια απασχόληση των κατοίκων, κάτι που γίνεται εμφανές από τους πολιτιστικούς χώρους που διαδέχονται ο ένας τον άλλον: εργαστήρια υφαντουργίας, αρχαιολογικό, γεωλογικό και λαογραφικό μουσείο, γκαλερί με πίνακες και εκθέσεις φωτογραφίας, βιβλιοθήκες. Εδώ, το μάρμαρο να πρωταγωνιστεί παντού. Κάντε έναν περίπατο στον οικισμό για να θαυμάσετε τα μαρμάρινα στενά καλντερίμια σκεπασμένα με αψιδωτές καμάρες, τις δεντροσκέπαστες πλατείες, τις περίτεχνες καπνοδόχους και τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά. Ιδιαίτερο είναι το Απεραθίτικο γλωσσικό ιδίωμα που διασώζει αρχαία ελληνικά και βυζαντινά στοιχεία, καθώς και το απεραθίτικο τραγούδι, η ικανότητα των ντόπιων να «μιλούν» με στίχους. Κοντά στην Απείρανθο βρίσκεται η Παναγία Δροσιανή (7ος αι.) από τις πιο όμορφες εκκλησιές στην Ελλάδα.

Το Φιλώτι, γραφικότατο ορεινό χωριό χτισμένο στην πλαγιά του όρους Ζα, σε υψόμετρο 400 μ., ξεχωρίζει για τα κυβόσχημα σπιτάκια και τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια, τριγυρισμένα από πυκνή βλάστηση. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κατά παράδοση με την κτηνοτροφία και την τυροκομία, ενώ τα προϊόντα του φημίζονται για την υψηλή ποιότητα και τη γεύση τους. Πολύ κοντά βρίσκεται η Παναγία Πρωτόθρονη, η μεγαλύτερη βυζαντινή εκκλησία της Νάξου, με εξαιρετικές τοιχογραφίες. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το χωριό Σαγκρί, το οποίο αποτελείται από τρεις συνοικίες (Άνω, Κάτω και Κανακάρι) και έχει βενετσιάνικους πύργους και παραδοσιακούς ανεμόμυλους. Ο κάμπος του Κάτω Σαγκρίου αποκαλείται και «Μικρός Μυστράς» λόγω του μεγάλου αριθμού των βυζαντινών ναών, με σημαντικότερο τον Άγιο Μάμα. Εξίσου όμορφο είναι και το Γαλανάδο, ένα μικρό χωριουδάκι με θέα στην πεδιάδα του Λιβαδιού και τη Χώρα.

Μονοπάτια & Διαδρομές

Χάρη στο έντονο ανάγλυφο και το μέγεθος της Νάξου έχουν αναπτυχτεί μια σειρά από διαφορετικά οικοσυστήματα που μπορεί να γνωρίσει κανείς ακολουθώντας τα σηματοδοτημένα μονοπάτια προς κάθε γωνιά του νησιού (Χώρα-Μέλανες-Χαλκί, Χαλκί-Δανακός-Απείρανθος, Σκαδό-Απόλλωνας κ.α.). Ιδιαίτερης ομορφιάς είναι η διαδρομή από την Απείρανθο προς την παραλία Μουτσούνα, με ονειρικές εικόνες και μοναδικά τοπία να σας συντροφεύουν κατά την πορεία σας προς τη θάλασσα. Επιπλέον, το ψηλότερο βουνό των Κυκλάδων, ο Ζας (υψόμ. 1004μ.), και το Φανάρι (υψόμ. 908μ.) προσφέρουν στους φίλους της ορειβασίας και του ποδηλάτου βουνού ξεχωριστές συγκινήσεις. Ανεβαίνοντας στο Ζα επιβάλλεται μια στάση στο ομώνυμο σπήλαιο, σε υψόμετρο 628μ., με τους εντυπωσιακούς σταλαγμίτες, τόπο λατρείας του Δία κατά τους αρχαίους χρόνους.

Το βουνό του Δία
Το όρος Ζας/Ζευς είναι το ψηλότερο βουνό των Κυκλάδων (1004μ.). Εδώ μεγάλωσε ο Δίας, ενώ και ο Διόνυσος, ανατράφηκε στο ίδιο βουνό, στο Σπήλαιο του Ζα. Για να φτάσετε εκεί, θα ξεκινήσετε από το Φιλώτι. Ο Ζας διαθέτει μοναδική φυσική ομορφιά και προσφέρεται ιδιαίτερα για πεζοπορία στη φύση και περιπλάνηση στα «λημέρια» των αρχαίων Θεών και των νυμφών.

Ενετικοί Πύργοι

Το ναξιώτικο τοπίο σημαδεύουν οι πολυάριθμοι πύργοι, μάρτυρες της ενετικής παρουσίας στο νησί, καθώς η Νάξος αποτέλεσε την έδρα του Δουκάτου του Αιγαίου. Αναφέρουμε ενδεικτικά τους σημαντικότερους από αυτούς, τους οποίους και αξίζει να εξερευνήσετε: Πύργος Μπαζαίου στο Σαγκρί, Πύργος Κρίσπι-Γλέζου στη Χώρα, Πύργος Μπελώνια στο Γαλανάδο, Πύργος Ντελα Ρόκα-Μπαρότσι στη Χώρα κ.α.

Αξίζει επίσης να επισκεφτείτε το ιερό της Δήμητρας, έναν καλά διατηρημένο ναό κοντά στο χωριό Σαγκρί και τους Κούρους, τα γιγαντιαία αγάλματα που κείτονται μισοτελειωμένα στα νταμάρια της Νάξου. Τους δύο από αυτούς θα τους βρείτε στο χωριό Μέλανες και τον τρίτο (ύψους 10μ.) στο χωριό Απόλλωνας.

Τα περίφημα ναξιώτικα προϊόντα

Τα ναξιώτικα προϊόντα έχουν κατακτήσει τη δική τους θέση, όχι μόνο στην ελληνική κουζίνα αλλά και διεθνώς. Δεσπόζει η τυροκομία με την εξαίρετη γραβιέρα Νάξου, την ξινομυζήθρα, το ξινότυρο, κ.α. Γνωστή είναι φυσικά και η πατάτα Νάξου, ενώ το γαστρονομικό παζλ συμπληρώνεται από αρωματικό ελαιόλαδο, μέλι, ναξιώτικο κρασί και τοπικά λικέρ. Τα κύρια παραδοσιακά πιάτα του νησιού έχουν ως βάση τους το κρέας και τις πατάτες, χωρίς να λείπουν και πιάτα με λαχανικά. Πιο γνωστά είναι: το «ρόστο» (κοκκινιστό κρέας), το γεμιστό αρνί, το παστίτσιο με κολοκύθα, οι πατάτες «πενταράτες»,), η «ομελέτα με κάρφα» και η κακαβιά. Ονομαστές σπελιατέ του νησιού, η «γιαχνάδα» και οι χορτόπιτες.

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην διασφάλιση της ποιότητας των ναξιώτικων προϊόντων και στη διάδοσή τους διαδραματίζει η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) Νάξου που πλέον φέρνει στο τραπέζι μας, σε όλη τη χώρα, τα εκλεκτά προϊόντα του νησιού.

Παραλίες

Στη Νάξο θα βρείτε παραλίες οργανωμένες ή μη, παραλίες για ανακάλυψη, για σπορ ή για οικογενειακή διασκέδαση. Ακόμη, πολλές από αυτές βρίσκονται δίπλα σε αρχαία μνημεία, κοντά σε σημαντικούς υγροβιότοπους και σε μεσαιωνικά κάστρα. Σε απόσταση αναπνοής από τη Χώρα, βρίσκεται ο Άγιος Γεώργιος, με τη μεγάλη χρυσαφένια αμμουδιά, beach bars και θαλάσσια σπορ. Λίγα χιλιόμετρα παραπέρα βρίσκεται η παραλία Άγιος Προκόπιος, με φυσική συνέχεια του τη διάσημη παραλία της Αγίας Άννας. Και οι δύο χαρακτηρίζονται από τους καταπράσινους κέδρους, που δημιουργούν ένα σκηνικό εξωτικό. Η παραλία της Πλάκας, διαθέτει αμμουδιά 4χλμ. και το Αλυκό χαρακτηρίζεται από λευκή άμμο και κέδρους. Οι λάτρεις του surfing μπορούν να επιλέξουν την παραλία της Παρθένου και τη Μικρή Βίγλα στη δυτική ακτή του νησιού. Όσοι αναζητούν ηρεμία, ιδανικές παραλίες είναι το γραφικό Πυργάκι, ο Καλαντός στο νοτιότερο άκρο, ο Πάνορμος, ο Κλειδός με τους μαγευτικούς κολπίσκους, ο Όρμος Αμπραάμ στα βορειοδυτικά και η Ψιλή Άμμος με θέα στα Κουφονήσια.

ΔΙΑΜΟΝΗ

ELaiolithos Luxury Retreat: Μια όαση διαμονής στην καρδιά της Νάξου, όπου η πολυτέλεια συναντά την αυθεντική παράδοση (Μονή, Νάξος, www.elaiolithos.com). Περισσότερα