Φύγαμε Συρράκο!
Αυθεντική παράδοση στην αετοφωλιά της Ηπείρου
Κείμενο: Μαρία Τσιούσια
Ένα ιστορικό αρχοντοχώρι της Ηπείρου γαντζωμένο στα Αθαμανικά όρη. Μια παράξενη αετοφωλιά όπου κυριαρχούν η Πέτρα, η Μνήμη και το Φως. Ένα μνημείο της φύσης και της ιστορικής διαδρομής, επιβλητικό και συνάμα τόσο φιλόξενο. Οι άνθρωποι που φώλιασαν εδώ, μέρωσαν την άγρια φύση, φτιάξαν βρύσες και γιοφύρια και προκόβουν, πάντα με σεβασμό στο ένδοξο παρελθόν και την παράδοση του τόπου.
Το Συρράκο βρίσκεται 52 χλμ. νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων και είναι χτισμένο στο χείλος της απότομης χαράδρας του ποταμού Χρούσια, σε υψόμετρο 1200 μέτρων, στο όρος Περιστέρι (ή Λάκμων) στην οροσειρά της Πίνδου. Αποτελεί υπόδειγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αφού οι κάτοικοί του με μαστοριά και μεράκι σμίλεψαν την πέτρα και μόνο με υλικά του τόπου ομόρφυναν την αετοφωλιά τους. Δεν υπάρχει ούτε ένα σπίτι στο Συρράκο που να μην είναι παραδοσιακό.
Το πρώτο που θα κάνετε φτάνοντας στο Συρράκο είναι να απαλλαγείτε από το αυτοκίνητό σας. Ο δρόμος για τα οχήματα σταματά στην είσοδο του χωριού. Τα τελευταία πεντακόσια μέτρα τα περπατάτε μέσα από ένα πέτρινο μονοπάτι, δίπλα από έναν μικρό καταρράκτη και πάνω σ' ένα υπέροχο ηπειρώτικο γεφύρι. Πλησιάζοντας προς το κέντρο του χωριού μπορείτε να θαυμάσετε όλη την αρχιτεκτονική μεγαλοπρέπεια του οικισμού. Σπιτάκια λιθόστρωτα με όμορφες αυλές, και μια γαλήνη ολόγυρα, τόση που θες να μιλήσεις ψιθυριστά για να μην ταράξεις τη φύση. Πετρόχτιστες παραδοσιακές βρύσες με άφθονο τρεχούμενο νερό καλούν να ξεδιψάσουν τους διαβάτες και εκεί, στην κεντρική πλατεία, στην αγκάλη των αιωνόβιων πλατάνων, αναμένουν οι λιγοστοί, μα τόσο αυθεντικοί και φιλόξενοι κάτοικοι για να σας αφηγηθούν την ιστορία του τόπου.
Περιήγηση στο χωριό
Στην κεντρική πλατεία θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, προστάτη του χωριού, που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα, με αριστουργηματικό τέμπλο, ωραίους τρούλους, θόλο κι έναν χρυσοκέντητο επιτάφιο. Παραδίπλα και η «γκούρα», η κεντρική τρίστομη πέτρινη βρύση με τη θολωτή στέγη φτιαγμένη από ειδική ελαφρόπετρα. Εκεί είναι και το μεγαλύτερο κτίριο του χωριού, το τριώροφο σχολείο, που τώρα είναι ξενώνας. Παραπέρα, στον κήπο των μεγάλων Συρρακιωτών, στέκουν οι προτομές του πρώτου κοινοβουλευτικού πρωθυπουργού της Ελλάδος Ιωάννη Κωλέττη και του ποιητή και αγωνιστή του 1821 Γεωργίου Ζαλόκωστα που περήφανα ατενίζουν τα Τζουμέρκα. Λίγα μέτρα παραπάνω, το άγαλμα του πεζογράφου και ποιητή του «Βουνού και της Στάνης» Κώστα Κρυστάλλη φέρνει στο νου εικόνες των στίχων του. Το σπίτι του έχει τώρα μετατραπεί σε μουσείο και βιβλιοθήκη. Δοξασμένο χωριό το Συρράκο, πατρίδα επιφανών αντρών, ευεργετών, πολιτικών, οπλαρχηγών. Επισκεφτείτε ακόμη το λαογραφικό Μουσείο «Ερμηνεία Φωτιάδου» και το παραδοσιακό σπίτι – μουσείο του Κ. Αυδίκου και απολαύστε τη μοναδική θέα από το μοναστήρι του Αη-Λια, βόρεια του οικισμού.
Με κέντρο το Συρράκο, μπορείτε να επισκεφτείτε σε κοντινές αποστάσεις το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας, το μοναστήρι της Κηπίνας σκαρφαλωμένο στο βράχο, τα χωριά των Καλαρρυτών, των Αγνάντων, των Πραμάντων και άλλες φυσικές και τεχνητές ομορφιές.
Συρρακιώτικες γεύσεις
Η αυθεντική νοστιμιά της Ηπείρου: Πρωινό με χειροποίητες παραδοσιακές πίτες (αυγόπιτα, ζυμαρόπιτα, γαλατόπιτα, λαχανόπιτα, κ.α.), τηγανίτες, τραχανά, σπιτικές μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού, εξαιρετικό τσάι του βουνού. Γεύμα με καλό τσίπουρο και εκλεκτούς παραδοσιακούς μεζέδες, ηπειρώτικα τυριά και λαχταριστά ντόπια σουβλιστά κρέατα. Και για το τέλος, γλυκό του κουταλιού με στραγγιστό χωριάτικο γιαούρτι.
Περιπατητικός τουρισμός και σπορ
Το καταπληκτικό φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής των Τζουμέρκων βοηθά να αναπτυχθούν οι ήπιες και εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Ο αθλητικός τουρισμός και ο τουρισμός περιπέτειας βρίσκουν στην περιοχή το ιδεώδες καταφύγιο. Ιδανικός τόπος για ορεινή πεζοπορία, αναρρίχηση, αλεξίπτωτο πλαγιάς, rafting, καγιάκ, ορεινή ποδηλασία, τοξοβολία κ.α. Οι ιδιοκτήτες των ξενώνων και οι κάτοικοι, πρόθυμα θα σας κατατοπίσουν σχετικά.
ΟΙ ΣΥΡΡΑΚΙΩΤΕΣ ΣΗΜΕΡΑ…
Οι σύγχρονες απαιτήσεις ανάγκασαν στο παρελθόν πολλούς Συρρακιώτες να αφήσουν το χωριό και να εγκατασταθούν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, ιδίως της Ηπείρου. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, παρατηρείται μια τάση επιστροφής και το χωριό δίνει μια εικόνα ανανέωσης με την επισκευή των παλαιών κατοικιών, την ανακαίνιση ή ανέγερση ξενώνων, τη συντήρηση των κοινόχρηστων χώρων και των ιστορικών μνημείων, με αποτέλεσμα την ολοένα αυξανόμενη έλευση επισκεπτών. Αυτό που μας εντυπωσίασε στους Συρρακιώτες είναι η αγάπη για τον τόπο τους. Με πόσο μεράκι μιλούν γι’ αυτόν, με πόση καλαισθησία και σεβασμό στην παράδοση φτιάχνουν τα σπίτια, τους ξενώνες, τα μαγαζιά τους, με πόση αυθεντικότητα φιλοξενούν τους επισκέπτες. Και οι γυναίκες… πόσο άξιες! Τι πίτες, τραχανά, μαρμελάδες, γλυκά, όλα φτιαγμένα από τα χεράκια τους για να τρατάρουν τους επισκέπτες.
Είναι, ίσως, η έμφυτη ανάγκη τους για επαφή, στήριξη, διάσωση και διάδοση του τόπου τους. Είναι, ίσως, η έμφυτη επιθυμία τους να αγωνίζονται και να προκόβουν όμορφα. Αυτός ο τόπος δεν έχει τίποτε να ζηλέψει!
ΠΩΣ ΘΑ ΦΤΑΣΕΤΕ ΣΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ
Από Θεσσαλονίκη ή βόρεια Ελλάδα:
α. Μέσω Εγνατίας Οδού – έξοδος Κουτσελιού Ιωαννίνων – Χαροκόπι, Πετροβούνι – Ποτιστικά – Παλαιοχώρι Συρράκου – Συρράκο. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος έως την είσοδο του χωριού.
β. Μέσω Εγνατίας Οδού – έξοδος Μετσόβου – Ανήλιο – Χαλίκι Ασπροποτάμου (άσφαλτος) – Κατάφυτο – καλός χαλικόδρομος για 8 χιλ. – Κορυφή Μπάρος 2000 μέτρα – Καλαρρύτες – Κηπίνα – Προσήλιο – Συρράκο. Σε 1 ώρα και 30 λεπτά από Ανήλιο φθάνουμε στους Καλαρρύτες.
Από Θεσσαλονίκη: 349 χλμ. μέσω Εγνατίας
Από Μέτσοβο: 60 χλμ. μέσω Εγνατίας
Από Ιωάννινα: 52 χλμ. και από κόμβο Εγνατίας 42 χλμ.