Απόδραση στα ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ: αυθεντικά, επιβλητικά, παραδοσιακά

Γνωστά και με την ονομασία Αθαμανικά όρη, τα περίφημα Τζουμέρκα αποτελούν το φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Παρθένα δάση, ποτάμια και τρεχούμενα νερά, δεκάδες είδη πανίδας και χλωρίδας συνδυάζονται άψογα με τα πέτρινα δημιουργήματα και τα γραφικά χωριά.

Η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς των Τζουμέρκων είναι η Κακαρδίτσα, με υψόμετρο 2.429 μέτρα και βρίσκεται στο βορειότερο τμήμα της περιοχής. Το νοτιότερο τμήμα ανήκει κυρίως στον νομό Άρτας. Ορίζεται δυτικά από την κοιλάδα του Άραχθου, ανατολικά από τον Αχελώο και νότια συνδέεται με τα Όρη Βάλτου.

Το ανάγλυφο των βουνών, που οφείλεται κυρίως στη διάβρωση των εδαφών τους, χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία και μεγάλες υψομετρικές διαφορές, με πτυχώσεις που φιλοξενούν στην αγκαλιά τους πολλά υδάτινα ρεύματα. Τα περισσότερα από αυτά καταλήγουν στον Αχελώο και στον Άραχθο, ενώ σε κάποια σημεία σχηματίζουν και εντυπωσιακούς καταρράκτες, όπως αυτούς στα Θεοδώριανα και στο ομώνυμο χωριό Καταρράκτης.

Οι πλαγιές των Τζουμέρκων κάτω από το υψόμετρο της γυμνής αλπικής ζώνης είναι κατάφυτες από πυκνά δάση, κυρίως ελάτων. Το δύσβατο ανάγλυφο της περιοχής, που συγκαταλέγεται στις ορεινότερες της χώρας μας, έχει συμβάλει στο να διατηρηθούν η πανίδα και η χλωρίδα των Τζουμέρκων σχεδόν ανέπαφες. Όσο για την ονομασία τους, φέρεται να είναι βλάχικης προελεύσεως καθώς «τζουμ» στα βλάχικα, σημαίνει απότομη κορυφή.

Τζουμερκοχώρια: στολίδια του βουνού

Στα Τζουμέρκα βρίσκονται δεκάδες πανέμορφα χωριά, που προσκαλούν τον κάθε επισκέπτη να απολαύσει την παραδοσιακή και αυθεντική αύρα τους. Φωλιασμένα σε δάση με έλατα, πλατάνια και καστανιές, χαρακτηρίζονται από τουριστική ανάπτυξη που δεν έχει αλλοιώσει το περιβάλλον. Τα Tζουμερκοχώρια είναι περίπου 47 χωριά, που χτίστηκαν μεταξύ 14ου και 15ου αιώνα, στα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας και απλώνονται από τα βόρεια του νομού Aρτας ως τα νότια του νομού Ιωαννίνων.

Πράμαντα. Κεφαλοχώρι της περιοχής και έδρα του δήμου Βόρειων Τζουμέρκων, είναι χτισμένα αμφιθεατρικά στις πλαγιές της κορυφής Στρογγούλας. Η καρδιά του χωριού χτυπά στην πλακόστρωτη πλατεία της Αγίας Παρασκευής με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο και την ιστορική βρύση «Αράπης». Κοντά στα Πράμαντα βρίσκεται το σπήλαιο «Ανεμότρυπα», το μοναστήρι της Αγ. Παρασκευής, το καταφύγιο στους πρόποδες της Σρογγούλας και το κρησφύγετο του Κατσαντώνη.

Συρράκο. Ένα πανέμορφο πέτρινο χωριό, χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 μέτρων. Διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με τα πετρόχτιστα σπίτια, ενώ μέσα στον οικισμό δεν επιτρέπονται οχήματα. Στην κεντρική πλατεία θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, την κεντρική τρίστομη πέτρινη βρύση με την ονομασία «γκούρα», το τριώροφο σχολείο, τον κήπο των μεγάλων Συρρακιωτών, όπου στέκουν οι προτομές του Ιωάννη Κωλέττη και του Γεωργίου Ζαλόκωστα, το άγαλμα του Κώστα Κρυστάλλη και το σπίτι-μουσείο του. Κοντά βρίσκεται το επιβλητικό μοναστήρι της Κηπίνας.

Καλαρρύτες. Είναι κτισμένοι σε υψόμετρο 1200 μ., στο χείλος της απότομης χαράδρας που καταλήγει στον ποταμό Καλαρρύτικο. Χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός, είναι επίσης γνωστός ως «πετράδι» ή «αετοφωλιά» της Ηπείρου. Το χωριό ήταν κέντρο παραδοσιακής επεξεργασίας χρυσού και αργύρου. Από ρδώ ξεκίνησαν οι οικογένειες Βούλγαρη και Νέσση, για να δημιουργήσουν αργότερα τους περίφημους οίκους Bulgari και Nessi.

Βουργαρέλι. Βρίσκεται στη νότια πλευρά των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 800 περίπου μέτρων, ανάμεσα σε δύο ελατοσκέπαστες λοφοσειρές. Πετρόχτιστες βρύσες και πέτρινα τοξωτά γεφύρια σε ένα καταπράσινο τοπίο συνθέτουν την εικόνα του χωριού. Τα σπουδαιότερα αξιοθέατα της περιοχής είναι η Κόκκινη Εκκλησιά και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.

- Στο χωριό Καταρράκτης θα θαυμάσετε τον μεγαλύτερο καταρράκτη (ο ψηλότερος στην Ελλάδα με 110 μ. ύψος) που βρίσκεται στο «φόρτε» του την άνοιξη, όταν λιώνουν τα χιόνια.

- Στα Θεοδώριανα, στα 1.000 μ. υψόμετρο, υπάρχουν 70 πηγές με άφθονα νερά. Ιδανικό χωριό για φυσιολάτρες, ενώ κοντά βρίσκονται οι καταρράκτες της Σούδας.

- Η Πλάκα είναι ένα όμορφο χωριό, χτισμένο δίπλα στο πιο γνωστό αξιοθέατο των Τζουμέρκων, τη γέφυρα της Πλάκας και στον ποταμό Άραχθο.

- Τα Άγναντα είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Τζουμέρκων, μέσα σε πλούσια βλάστηση και τρεχούμενα νερά, βολικό σημείο εκκίνησης για να επισκεφθείτε την κοντινή περιοχή.

- Στην Κυψέλη βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά μουσεία των Τζουμέρκων, το Λαογραφικού Μουσείου Καραλή, με υλικό που καταγράφει περισσότερους από δύο αιώνες της ιστορίας της περιοχής.

Μονή Κηπίνας

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά μοναστήρια της Ηπείρου, κοντά στους Καλαρρύτες. Η Μονή είναι κτισμένη στην είσοδο της σπηλιάς ενός κατακόρυφου βράχου και η πρόσβαση γίνεται από ένα μονοπάτι που είναι λαξευμένο στον βράχο και μια κρεμαστή ξύλινη γέφυρα. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας στη μονή λειτουργούσε κρυφό σχολειό, ενώ η σπηλιά που βρίσκεται στον βράχο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο από τους κατοίκους της περιοχής. Η μονή είναι ανδρική, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου αλλά εορτάζει την Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγής.

Σπήλαιο Ανεμότρυπα

Βρίσκεται κοντά στα Πράμαντα και ανακαλύφτηκε το 1960. Η περιήγηση διασχίζει μια εντυπωσιακή και προσεκτικά επιμελημένη διαδρομή μήκους 250 μέτρων, που φιλοξενεί δέκα αίθουσες. Μοναδικά σμιλευμένοι χρωματιστοί σταλαγμίτες και τρεις λιμνούλες σε αποχρώσεις του γκρι, του ορείχαλκου και του άσπρου, που έχουν σχηματιστεί με την πάροδο των χρόνων, συνθέτουν ένα ονειρικό περιβάλλον φανταστικών προσώπων και αρχιτεκτονικών αριστουργημάτων.

Δραστηριότητες στη φύση

Τα Τζουμέρκα είναι μια από τις σημαντικότερες φυσικές περιοχές της Ελλάδας και αποτελούν έναν από τους «θησαυρούς» της χώρας μας, με μερικά από τα ομορφότερα ποτάμια, παρθένα καταπράσινα δάση, χαράδρες, επιβλητικά φαράγγια και ατελείωτες σπάνιες ομορφιές. Η ευρύτερη περιοχή προσφέρεται για αμέτρητες δραστηριότητες στη φύση, όπως πεζοπορίες σε μονοπάτια ασύγκριτης ομορφιάς, αναρρίχηση, ορειβασία, ιππασία, ποδηλασία, rafting, κ.α.

Rafting ή kayak στα ποτάμια

Προσφέροντάς σας ανεπανάληπτες διαδρομές, ήρεμες αλλά και συναρπαστικές, ο ποταμός Άραχθος, με το άγριο φαράγγι του και τα ονομαστά του γεφύρια, της Πλάκας και της Άρτας, αποτελεί ένα από τα ωραιότερα και πιο ενδιαφέροντα ποτάμια της χώρας για rafting. Στη διαδρομή θα συναντήσετε πηγές να αναβλύζουν από σχισμές βράχων, καταρράκτες να τρέχουν από ψηλά στο ποτάμι και σπάνια είδη πουλιών. Ενδείκνυται για αρχάριους και προχωρημένους. Οι πιο έμπειροι έχουν τη δυνατότητα να δοκιμαστούν και σε πιο δύσκολα κατεβάσματα όπως ο Καλαρρύτικος, που είναι ένας από τους παραπόταμους του Αράχθου.

Πεζοπορικές και Ορειβατικές διαδρομές

Στα Τζουμέρκα υπάρχουν πολλά χαρτογραφημένα μονοπάτια για πεζοπορία με ειδικές σημάνσεις, τόσο για έμπειρους όσο και για αρχάριους πεζοπόρους. Η πεζοπορία στο δάσος και η γνωριμία με την χλωρίδα και την πανίδα, σίγουρα θα σας μυήσουν στα μυστικά της φύσης.

Canyoning (διάσχιση φαραγγιών)

Οι λάτρεις του canyoning εκθειάζουν τα Τζουμέρκα. Το άφθονο νερό, η μορφολογία των πετρωμάτων, οι εντυπωσιακοί καταρράκτες διαμορφώνουν ένα ξεχωριστό περιβάλλον. Η διάσχιση φαραγγιών συνδυάζει πεζοπορία, αναρρίχηση, κατάβαση βράχων, πέρασμα ποταμού, κολύμπι, αλλά και γνώσεις για τη γεωλογία την οικολογία, κ.α. Η Πύλη του Παραδείσου είναι ίσως το ομορφότερο φαράγγι της περιοχής. Η είσοδός του είναι λίγο πριν τους Καλαρρύτες και η έξοδος στη μονή Κηπίνας. Άλλα φαράγγια είναι της Κλίφκης ή Μπασδέκη, του Κοροβέσου, του Ματσουκίου, το φαράγγι Κριθάρια, το Κόκκινο Ποτάμι, κ.α.